Zijn we er toch weer ingetuind!
Toen we vorige week schreven over dat prachtige schilderijtje van Cornelis Kimmel, waarschijnlijk een voorstelling van de voormalige werf de Volharding aan de Kousteensedijk, waren we ook zo vrij er een zeer oude foto bij te plaatsen, in de jaren 60 van de 19e eeuw gemaakt door Johan Georg Gerstenhauer Zimmerman, een schilder, tekenaar en fotograaf die in die periode in Middelburg woonde. We vonden die foto in de Beeldbank Zeeland. Het bijschrift vermeldde dezelfde locatie.
Dit weekend kregen we een mailtje van Robert, waarin hij schreef dat Jos Boone Watersport hem erop had gewezen dat de locatie niet klopte. Het was een voorstelling van een scheepswerf bij de voormalige Slijkpoort, die ooit stond op de plek waar nu zo ongeveer Jos Boone is gevestigd.
Het bleek dat de afbeelding twee keer in de beeldbank is opgenomen, waarvan een keer met een foutief bijschrift. Dat is inmiddels gecorrigeerd.
Maar wij waren toch weer in de war. De Slijkpoort? Achteraf blijkt dat we daar toch wel al over hebben geschreven, maar we hadden het niet zo goed meer op een rij. We besloten weer eens naar die prachtige oude plattegrond van Cornelis Goliath te turen en zagen de Slijkpoort inderdaad getekend op die plek, en vermeld als ”t Slickpoortie’.
Verder lezend zagen we echter dat de poort, ook wel bekend als de Zuiddampoort, ergens anders wordt gesitueerd, namelijk ter hoogte van de Dwarskaai. In een PZC van maart 2001 lazen we zelfs dat resten van de poort daar zijn blootgelegd in dat jaar. We snapten er niets meer van.
De verklaring vonden we uiteindelijk op ons eigen Middelburg Dronk: De Zuiddampoort werd, evenals de tweede Noorddampoort, gebouwd in de 14de eeuw en stond ter hoogte van de Dwarskaai/Haagepreekgang. De Zuiddampoort werd ook wel Slijkpoort genoemd. De Slijkpoort werd in 1588/89 afgebroken en in 1639 herbouwd aan de Westelijke Havendijk. Deze poort brak men in 1721 weer af en bouwde op dezelfde plaats een derde versie. Aan die derde Slijkpoort wordt gerefereerd in een oude Middelburgse uitdrukking die men gebruikte bij zeer mooi weer: “Je zou het land uitgaan en het slikpoortje binnenkomen.”
Maar natuurlijk! De poort werd niet alleen herbouwd, maar ook verplaatst. Toen we dat beseften konden we oude prenten opeens ook beter duiden, zoals dat ‘Gezicht op de Noorddampoort en Zuiddampoort ‘, uit de collectie van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, van rond 1580. Op die prent zie je dat de poorten ooit met elkaar verbonden waren door een brug. De ‘Leugenbrug’ werd die genoemd.
Een beeld van de latere locatie bleken we ook al te kennen. Over de aquarel ‘Slikpoort te Middelburg‘, van Hollestelle, schreven we toen we schreven over de online collectie van het Zeeuws Museum.
En zo lazen we nog veel meer interessants. Dat de gereformeerde kerk ooit ontstond bijvoorbeeld, net buiten de genoemde poort. Dat er ook gevangenen in de Slikpoort werden opgesloten. De bewaarplaats werd ook wel de Pijnpoort genoemd, schijnbaar.
De pijnpoort, de leugenbrug en even verderop de Duivelstoren. Je verzint het toch allemaal niet? Je zou er zo een spannend boek over kunnen schrijven. Te gek!
Verder lezen:
Bronnen:
Oude prenten KZGW: Beeldbank Zeeuws Archief
Oude foto’s: Beeldbanken Zeeuws Archief en ZB Bibliotheek van Zeeland
Knipsels: ZB Krantenbank Zeeland en ZB Tijdschriftenbank Zeeland