We durven best te wedden dat, als we aan tien willekeurige Middelburgers op straat zouden vragen of ze weten wie of wat Synthomer is, de meesten van hen ontkennend zouden antwoorden. Maar we vermoeden tegelijkertijd dat het gros van hen het antwoord wél zou weten als we zouden vragen naar Eastman, of nog mooier: naar Hercules. Dát zijn de klinkende namen van de fabriek die we allemaal kennen.
Vliegende Start
Hercules was een van de eerste grote bedrijven die in de jaren 60 verrees op het toen nog nieuwe industrieterrein Arnestein. Als je in de ZB Krantenbank Zeeland leest over die periode kan je constateren dat de gemeente blij was met de komst van een bedrijf van dit kaliber, heel blij. Hercules gaf Arnestein een vliegende start. Er konden meteen 150 mensen aan de slag. Bijna 55 jaar later werken er nog altijd 250 mensen. Als je alle externe partijen die dagelijks op het terrein werken meetelt zijn het er zelfs rond de 400.
Overname
Maar april vorig jaar nam het Britse Synthomer Eastman Chemical Middelburg Bv dus over, voor een flinke bom duiten. Voor de details over die deal verwijzen we graag naar de links onderaan, maar feit is dat alle medewerkers ook werden overgenomen, en dat er behalve de naam niet zo gek veel veranderde. Of toch? Toen het bedrijf nog Eastman heette was het nog niet zo eenvoudig om een rondleiding te krijgen. We hadden het er wel eens over gehad met Middelburger Peter Ingelse, maar van een afspraak kwam het niet.
Dit jaar kwam het er opeens alsnog van. Peter had het erover gehad met site manager Gerard Keijzer, die graag de deuren openstelde voor een bezoek aan deze Middelburgse fabriek. Voorwaarde was natuurlijk wel dat we de veiligheidsprocedures van de fabriek zouden respecteren. Dat betekende onder meer dat we op het fabrieksterrein zelf geen foto’s zouden kunnen maken met de eigen telefoon. Dat moesten we overlaten aan onze gastvrouw Mylene Ingelse, de dochter van Peter. Zij zou de meeste beelden maken met een zogenoemde ATEX-telefoon, een toestel dat geen explosies kan veroorzaken. Uitzonderlijk, maar soms moet je er iets voor over hebben hè. We hadden een deal.
Feest van herkenning
Mylene (administratie) en haar collega Manroo York (een laboratiumtechnicus) ontvingen ons die dag, en namen rustig de tijd om ons de ‘plant’ te laten zien. Na een uurtje sloot Peter zelf ook aan. Hier en daar was de rondleiding voor ons een feest van herkenning omdat, geloof het of niet, we zelf ooit ook op de fabriek werkten. Dat moet rond 1995 zijn geweest, via uitzendbureau Randstad. Het bedrijf heette toen nog Hercules en was op zoek naar een magazijnmedewerker. Dankzij Vogel Verhuizingen hadden we daar ervaring in opgedaan bij de toenmalige Deltan.
Joos
We kwamen te werken onder een vrij legendarisch heerschap, Joos van Belzen uit Arnemuiden. Met wie we er ook over begonnen tijdens de recente rondleiding: iedereen kende hem nog. De werkwijze van Joost maakte het werk heel overzichtelijk. Als technici iets kwamen halen mochten ze het altijd zelf pakken, van schroevendraaier tot batterij. Bij de ingang stond een bordje met daarop de tekst ‘Aolles opschrieve’. Dat deden de meesten dan ook.
Onze taak was het dan om een paar keer dag al kaarten te verwerken, en de materialen af te schrijven in het systeem. Hercules werkte toen net met de software van SAP. Het was het gespreksonderwerp van de dag. We hadden een prachtige tijd bij Joos. Een bammetje op z’n tijd (“Tijd voor Teenagers”, riep Joos dan altijd), een beetje rondkarren op de heftruck. Magazijnwerk is gewoon leuk. Punt. We vetrokken uiteindelijk toch, na bijna een jaar, omdat we een kans kregen op administratief werk bij EPZ. Die goeie Joos zagen we daarna nooit meer helaas. We begrepen dat hij inmiddels is overleden. Des te mooier is het dat Mylene nog een oude foto van hem vond.
Synthomer 2023
Herkenning dus, maar we zagen ook veel dingen die we nog nooit eerder hadden gezien. Compleet nieuwe productie-units, bijvoorbeeld. In de tijd van Eastman werd de fabriek namelijk flink uitgebreid. In 2011 repte Theo Giele in de PZC over een verdubbeling van de capaciteit. Die verdubbeling kwam er onder meer door de toegenomen vraag naar luiers.
Luiers? Jazeker! Het is niet dat Synthomer die zelf maakt, maar het bedrijf levert wel de kleefstoffen waar luiers van aan elkaar hangen. Manroo liet het ons zien in het lab. In dat lab werkt hij dagelijks aan de verbetering van producten, met allerlei geavanceerde apparatuur, maar bijvoorbeeld ook de verbetering van het productieproces zelf. Manroo wees op een opstelling in zijn werkruimte: “dat is eigenlijk de fabriek in het klein. Wat we hier ontdekken als verbeteringen wordt in de grote fabriek doorgevoerd.”
Hars
Er zijn talloze producten waarin de kleefstoffen van Synthomer worden verwerkt. Denk aan de zelfklevende gele notitieblaadjes of aan de vezelbinding in kunstgras, maar bijvoorbeeld ook aan de bindmiddelen die ervoor zorgen dat jouw primer goed hecht aan je gestucte wand of houten deur. Synthomer in Middelburg maakt 80 verschillende producten, uit een afvalproduct dat overblijft uit de aardolieraffinage. De harsen die worden gebruikt, komen niet van bomen die zijn omgekapt, maar van bomen waar kleine kerfjes in worden gemaakt, zodat de hars kan worden geoogst. Die hars wordt ook gebruikt in bijvoorbeeld kauwgom.
Na dik twee uur hadden we nog steeds niet alles gezien, maar voor een beklimming van een dertig meter hoge toren bedankten we toch maar. We waren op dat moment al vol van alle indrukken in de fabriek zelf, en van die in de expeditie niet te vergeten. Next level automatisering, zagen we daar. Mooi hoor. Als er weer eens een open dag is bij het bedrijf moet je zeker eens gaan kijken. Het is interessant.
Werk in overvloed
Op 17 april is het precies 55 jaar geleden dat prins Claus Hercules officieel opende in Middelburg. Gaat opvolger Synthomer het 100-jarig jubileum ook halen? Daar is niets zinnigs over te zeggen natuurlijk. We kregen het gevoel dat de zaken goed gaan bij het bedrijf, maar de economie waarin het opereert is er eentje met pieken en dalen, begrepen we. Tegelijkertijd investeert een bedrijf als Synthomer natuurlijk niet voor niets zoveel geld in een fabriek in Middelburg. Dat doe je ook met oog op de toekomst.
Er is werk in overvloed, in ieder geval. Peter zei wel vijf keer dat er veel vacatures zijn. Hij is blij met iedere proces-operator die hij kan vinden. Zelfs als je nog niet voldoende bent opgeleid maak je kans. “Dat regelen wij dan wel”, lachte hij. En met hem als opleider zit je snor hoor. Zoals vele collega’s werkt Peter er al jaren. Hercules, Eastman, Synthomer. Andere naam, zelfde vertrouwde ploeg. Dat zegt eigenlijk al genoeg!
Meer lezen:
De overname op Processcontrol.nl
https://encyclopedievanzeeland.nl/Eastman_Chemical_Company
https://www.middelburg.nl/warmtenet
https://www.zeeuwsevacaturebank.nl/bedrijf/2861
Foto’s: Mylene Ingelse, Wij zijn De Stad, Archief Hercules, ZB Beeldbank Zeeland
Knipsels ZB Krantenbank Zeeland ZB Bibliotheek van Zeeland